Historia

Budynek obecnej Galerii Elektrownia powstał w latach 1902-1908 na bazie projektu wybitnego polskiego architekta Józefa Piusa Dziekońskiego (1844-1927), autora projektów wielu monumentalnych obiektów użyteczności publicznej w Europie. Jest to obiekt o rzucie prostokąta z wejściem na osi, o dość rozbudowanej bryle. Jego charakterystycznym elementem jest wieża, stylizowana na gotycką z otworami strzelniczymi, a elewację budynku stanowią ceglane, nietynkowane ściany w podziale ramowym z osiami, gzymsami i ceglanymi detalami architektonicznymi.

Budynek elektrowni zachwyca ze względu na znakomitą architekturę oraz zachowane we wnętrzu w doskonałym stanie oryginalne maszyny i urządzenia byłej elektrowni. Ogromne wrażenie robi okazały generator „Wanda”, pełniący niegdyś rolę bloku energetycznego z silnikiem parowym dwustopniowym i dwucylindrowym. Generator wyprodukowano w 1903 r. przez Maschinenfabrik Oerlikon Schweiz. Od roku 1924 pracował jako silnik, a maszyna parowa jako kompresor. Pozostałe zachowane urządzenia to kompresor, gigantyczne przetwornice, pulpit sterowniczy z połyskującymi zegarami i okazała 8-tonowa suwnica. Miejsce to ma wysoką wartość historyczną.

W 2005 roku rozpoczęło działalność Stowarzyszenie Inicjatyw Kulturalnych i właśnie Stowarzyszenie było inicjatorem powołania do życia Galerii Sztuki Współczesnej Elektrownia. W latach 2005-2011 Stowarzyszenie, przy współudziale Urzędu Miasta Czeladź, zorganizowało ponad 30 wystaw. W październiku 2010 roku dzięki staraniom STIK i dotychczasowej działalności na rzecz upowszechniania kultury, obiekt został wpisany na Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. To wydarzenie rozpoczęło nowy rozdział w historii Galerii. Z uwagi na zabytkowy charakter tego poprzemysłowego budynku oraz potrzebę jego rewitalizacji Gmina Czeladź podjęła niezbędne działania w celu pozyskania dofinansowania ze środków Unii Europejskiej na ten cel. Dzięki przychylności Urzędu Marszałkowskiego i wsparciu przez Urząd Miasta Czeladź 6 grudnia 2011 r.  została podpisana umowa o dofinansowanie projektu pn. ,,Adaptacja i przebudowa budynku Galerii Sztuki Współczesnej ELEKTROWNIA w Czeladzi’’ w ramach ,,Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013. Zrównoważony rozwój miast. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Rewitalizacja – małe miasta’’, na mocy której Czeladź uzyskała ponad 10 mln zł ze środków unijnych.

2 września 2012 r. Zakład Budynków Komunalnych – jako inwestor zastępczy – podpisał umowę na realizację inwestycji pn. ,,Adaptacja i przebudowa budynku Galerii Sztuki Współczesnej ELEKTROWNIA w Czeladzi’’ na podstawie przygotowanego Programu Funkcjonalno-Użytkowego i przeprowadzonego postępowania przetargowego w trybie ,,projektuj, buduj’’.  Dzięki pozyskanym środkom unijnym obiekt przystosowano do współczesnych standardów i może on teraz pełnić wiele funkcji: wystawienniczą – przestrzeń dla zwiedzających w Sali Głównej z zabytkowymi maszynami, konferencyjną – dla narad, spotkań, konferencji w Sali konferencyjnej i multimedialnej oraz warsztatową – sala warsztatów artystycznych oraz miejsce ekspozycyjne.

Tuż obok Galerii Elektrownia powstały 2 parkingi o łącznej liczbie 83 stanowisk oraz pasaż z parkiem tematycznym obejmującym stałą wystawę, zaprezentowaną na 12 panelach informacyjnych, poświęconą tematyce dziedzictwa przemysłowego oraz historii kopalni „Saturn”. Inwestycja ta pn. „Zagospodarowanie terenu i budowa bazy okołoturystycznej Kopalni Saturn w Czeladzi” również uzyskała dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013. Prace nad przywróceniem świetności elektrowni ruszyły w 2013 roku. 27.11.2013 roku nastąpiło uroczyste otwarcie Galerii Sztuki Współczesnej Elektrownia.

Skip to content